Onbeschermd niemandsland tussen staal en zee
Een boswachter kom je er niet tegen. En toegangsregels zijn er schaars. Ingeklemd tussen de staalfabrieken van Tata en het strand van Wijk aan Zee liggen de Rijksduinen, een smalle strook duinen van ongeveer twee kilometer lang. Hier heerst het gevoel van een vrijstaat. Waar iedere badgast, surfer en hondenbezitter gewoon zijn gang gaat. Dat is even wennen als natuurliefhebber, maar het geeft je de mogelijkheid om vrij te struinen door een bijzonder stukje zeeduinen. In dit niemandsland onder de rook van de industrie weet een hele reeks aan planten en dieren zich verrassend staande te houden. Via de vele zandpaadjes kun je ze van dichtbij bewonderen.
Groen tapijt van sterretjes
Het landschap van de Rijksduinen bestaat uit een mozaïek van zandduinen met helmgras, struweel van duindoorn en met mossen bedekte duinhellingen. Dit is ideaal konijnenland. De vele keutels en graafsporen verraden hun aanwezigheid, maar de knaagdieren zelf laten zich zelden zien. Met al die loslopende honden in de buurt houden ze zich strategisch schuil in het stekelig woud van duindoorn. In de winter kleuren de Rijksduinen felgroen als de mossen van het duinsterretje zich volzuigen met regenwater. In de droge zomer vallen ze amper op, maar nu vormen de mossen prachtige, aangesloten tapijten. Hier en daar steken witte zwammetjes in de lucht. De gesteelde stuifbal is makkelijk te herkennen aan de smalle steel en bolvormige hoed. Via de buisvormige opening in de bol worden de sporen verspreid via de wind.
In de zomer staat de zeewolfsmelk in bloei. De kleine bloemen zijn echte kunstwerkjes.
Speuren naar rupsen in zeewolfsmelk
Bij natuurliefhebbers staan de Rijksduinen o.a. bekend om de grote aantallen zeewolfsmelk. Je kunt de plant langs de hele Nederlandse kust tegenkomen, maar zelden zie je er zoveel bij elkaar. Vooral in het zuidelijke deel van het gebied staan er duizenden. Zeewolfsmelk is erg fotogeniek en de moeite waard om van dichtbij te bestuderen. Wat direct opvalt zijn de blauwgroene, dikvlezige bladeren, zoals je bij vetplantjes ziet. Ze bieden bescherming tegen zout, zand en wind. Het meest bijzonder zijn de kleine bloemetjes, die in het begin van de zomer (mei-juli) verschijnen. Ze liggen verdekt in smalle bekertjes, die samen schermen vormen. In de zomer is het trouwens ook goed opletten op de rups van wolfsmelkpijlstaart. Deze nachtvlinder is zeldzaam, maar de grote, felgekleurde rupsen worden regelmatig gespot op zeewolfsmelk. Een kwestie van geluk hebben.
Rondvliegende zandkorrels
De Rijksduinen is één van de weinige plekken langs de Nederlandse kust waar de zeereep uit zichzelf breder en hoger wordt. Door de ligging in de luwte van de Noordpier wordt hier continu zand vanuit zee aangevoerd en door de wind getransporteerd richting de duinen. Die dynamiek zie je o.a. aan het brede strand en de lage zandheuvels die aan de voet van de duinen liggen. Met behulp van biestarwegras en helmgras is hier een nieuwe generatie duinen ontstaan. Meer landinwaarts gaat het spel van wind en zand verder. Aan de ene kant wordt zand weggeblazen en ontstaan er diepe kerven. Terwijl verderop het zand weer neervalt en de duintoppen steeds hoger worden. Vooral in de zuidkant, bij de strandpaviljoens, is deze werking zichtbaar en heeft het duinlandschap een prachtig, grillig karakter gekregen.
Weids uitzicht vanaf Batterij Wijk
Tijdens een bezoek aan de Rijksduinen is de bunker langs de Reyndersweg niet te missen. Voorheen lag het imposante gebouw verscholen in het duinzand, maar het betonnen bolwerk is nu in zijn volle glorie te bewonderen. Aan weerszijden liggen twee geschutsbunkers, bereikbaar via smalle struinpaadjes. Het geheel van vijf bouwwerken staat bekend als Batterij Wijk en was het noordelijkste schietpunt van Festung IJmuiden. Vanuit de hoofdbunker (Vuurleidingpost, type M 120) werden instructies doorgeven aan mannen achter de kanonnen. Met het 15 cm geschut konden doelen op 20 kilometer afstand geraakt worden. Tegenwoordig doet het monument uit de Tweede Wereldoorlog dienst als verzamelplek van (kite)surfers en kun je er terecht voor allerlei sportactiviteiten. Vanaf het terras op het dak heb je een weids uitzicht over het strand en de Noordzee.
Een actueel overzicht van planten, paddenstoelen en dieren die zijn waargenomen in de Rijksduinen. Vergeet niet om tijdens je bezoek ook zelf waarnemingen toe te voegen met de handige Obsidentify-app.
Aloha Wijk aan Zee is een hip strandpaviljoen met een tropisch surf sfeertje. Een lekkere plek om met een goede koffie of pizza bij te komen van een strandwandeling en struinavontuur in de Rijksduinen.
Vanaf de grote bunker heb je een mooi uitzicht over de Rijksduinen. Je kunt er terecht voor allerlei sportactiviteiten op het strand en in het water. Mét gezellige bar voor een hapje en drankje.
Leestip
Basisgids Strandvondsten
Een strandwandeling wordt een stuk leuker als je de aanspoelsels langs de vloedlijn leert herkennen. Met deze handige gids maak je kennis met het leven in de Noordzee. Er worden maar liefst 250 soorten beschreven, met foto’s en praktische tips waar je ze kunt vinden.
Route
Rijksduinen
De Rijksduinen zijn toegankelijk via een aantal strandslagen langs de Reyndersweg, tussen Wijk aan Zee en de Noordpier. Parkeren is gratis. De meest populaire ingangen liggen bij de bunker van De Hangout en bij het pad dat vaak door windsurfers wordt gebruikt (Peter Volwater pad).
Navigatieadres: Reyndersweg 201, 1951 LB Velsen-Noord
Toegang
Rijksduinen
De Rijskduinen is één van de weinige duingebieden langs de Nederlandse kust die niet onder de Europese natuurbescherming van Natura 2000 valt. Het gebied is eigendom van Rijkswaterstaat. Met bordjes en hekken probeert men bezoekers plaatselijk te sturen, maar door ontbreken van handhaving heeft dit in de praktijk weinig effect.
Andere bezienswaardigheden in regio Wijk aan Zee
Ligustervlak & Bassinvlak
De tijd vliegt voorbij tijdens de 1,5 uur durende wandeling door bossen en duinen bij Wijk aan Zee. Achter elke bocht ligt weer een nieuwe verrassing.
Vuurbaakduin
Vanaf dit hoge duin aan de rand van het dorp heb je vrij uitzicht in alle windrichtingen. Dé perfecte plek voor een zomerse zonsondergang.