Dieren spotten in wild bos vol spannende bunkers
Het voormalige landgoed Midden-Herenduin strekt zich uit van de bossen bij Driehuis tot het strand van IJmuiden. Van oost naar west ondergaat het landschap met elke kilometer een gedaantewisseling en is voor iedere natuurliefhebber iets te beleven. In het bosrijke deel, aan de westkant van Begraafplaats Westerveld, staan oude, reusachtige eiken en kun je veel dieren zien. In de vroege of late uurtjes maak je er kans op een ontmoeting met ree, vos, damhert of eekhoorn. Extra bijzonder zijn de vele bunkers, lange tankmuur en brede tankgracht. Vanaf de ingang maken twee gemarkeerde wandelroutes (geel en rood) een kort rondje door het bos. Een combinatie met Duin- en Kruidberg (Santpoort) of Heerenduinen (IJmuiden) is ook mogelijk.
Kronkelende wurgbomen
De wandeling start vanaf de parkeerplaats. Binnen een paar minuten sta je midden in een weelderig duinbos dat vooral bekend staat om de oude eiken die hier een flink eind de lucht insteken. Een aantal bomen is bedekt met een woud van klimop. Vanaf de grond kronkelen dikke lianen langs de stam omhoog. Een plaatje dat doet denken aan de wurgbomen van het tropisch regenwoud. Het bos oogt hier sowieso lekker wild. Overal liggen dode bomen. Ze zijn geveld door de stormen en bieden nu dekking voor tal van dieren. Andere dode bomen staan nog wankelend overeind. Het zijn prachtige kunstwerken. Langzaam maar zeker valt boomschors op de grond en wordt de kale stam blootgelegd. In het zachte hout leven grote aantallen kevers, larven en rupsen die voor bosvogels als de grote bonte specht onmisbaar zijn om te overleven in de winters.
De beschermde wijngaardslak doet het opvallend goed in de duinen van Zuid-Kennemerland.
De grootste slak van Nederland
Ver van de wijngaarden in Frankrijk kruipt er in het bos van Midden-Herenduin een delicatesse rond. Met een lichaam van wel 12 cm en een huis tot 5 cm hoog is de wijngaardslak de grootste van ons land. Ze komen van nature voor in Zuid-Limburg en zijn waarschijnlijk uitgezet in de duinen van Zuid-Kennemerland, waar ze het erg naar hun zin hebben. Je ziet ze overal. Kijk vooral op boomstammen, net boven de grond. De wijngaardslak is een beschermde soort en hoeft zich bij ons geen zorgen te maken om in de pan te belanden. Gelukkig maar, want ze hebben al genoeg natuurlijke vijanden, zoals vogels, muizen, mollen en egels. Naarmate de slakken ouder worden, wordt het huis dikker en zijn ze moeilijker te kraken. In de winter ‘metselt’ de wijngaardslak de opening van het huis dicht en houdt het dier zich schuil onder de grond.
Speuren naar trosglidkruid
In de zomermaanden is het opletten op het bloeiende trosglidkruid, een zeldzame plant die van oorsprong afkomstig is uit het Middellandse Zeegebied en het opvallend goed doet in de duinbossen van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Een bekende groeiplaats is Landgoed Koningshof in Overveen. In het Midden-Herenduin is trosglidkruid o.a. te bewonderen bij het wandelpad langs het hek van de begraafplaats. Je herkent de plant aan de lange, lipvormige paarse bloemen die in trossen op rechtopstaande stengels staan. Het grof gekartelde blad lijkt op de bladeren van brandnetel. Van dichtbij kun je kleine, fijne haartjes op de bloem en stengels zien. De bloemen zijn tot ver in de zomer te bewonderen. Daarna verschijnen de behaarde zaden, die bij lichte aanraking door bijvoorbeeld regendruppels en wind ver de omgeving in worden geslingerd.
Dodaars en ijsvogel in tankgracht
Verscholen in het bos van Midden-Herenduin liggen stille getuigen van de Tweede Wereldoorlog. Er is een lange tankmuur, waar bijzondere mossen op groeien en verspreid over het bos liggen veel bunkers, waarvan de meeste zijn afgesloten en ingericht als slaapplaats voor vleermuizen. Het meest opvallende ‘oorlogsmonument’ is de brede tankgracht in het zuiden van het terrein, aan de rand van het bos. Vanaf het wandelpad aan de noordkant heb je er mooi zicht op. Dit is een goede plek om vogels te spotten. Aalscholvers en reigers rusten op de bleke, witte stammen van dode berken, terwijl een bonte verzameling eenden op het water dobbert. Een stuk schuwer is de dodaars, die hier al jaren broedt. Het is goed opletten, want de kleine, bruine fuut houdt zich bij gevaar schuil tussen de oeverplanten of duikt weg onder water. En wie echt gelukt heeft, vangt een glimp op van één van Nederlands mooiste vogels; de ijsvogel.
Een actueel overzicht van planten en dieren die zijn waargenomen in Midden-Herenduin. Met de handige Obsidentify-app kun je ook zelf soorten herkennen en eigen waarnemingen toevoegen.
Een kort ommetje door het bos, vanaf ingang Midden-Herenduin. De route is gemarkeerd met gele pijltjes en passeert o.a. een aantal verscholen bunkers. Ook te lopen met route-app.
Deze wandeling (rode pijltjes) loopt gelijk op met de gele route, maar biedt meer afwisseling onderweg en passeert ook delen van het gebied die iets opener zijn.
Een mooie route van 2,5 uur door de bossen van Midden-Herenduin én Duin- en Kruidberg. De route is te lopen met kaart, gpx-bestand én app. Start vanaf ingang Duin- en Kruidberg.
Stijlvol overnachten doe je in het imposante, historische landhuis van Duin- en Kruidberg. Vanaf het terras heb je uitzicht over de tuin met vijver. De kamers hebben een Engelse stijl.
Leestip
Duinen en mensen Kennemerland
Als je meer wilt weten over de geschiedenis en natuur van de duinen tussen Vogelenzang en Bergen, dan mag je dit boek niet missen. Met veel kaarten, foto’s en achtergronden. Het boek is inmiddels uitverkocht, maar nog goed tweedehands te vinden. Of bestel een digitale versie (PDF) bij de uitgever.
Route
Midden-Herenduin
Aan de Duin- en Kruidbergerweg, vlakbij begraafplaats Westerveld, ligt ingang Midden-Herenduin. Vanaf hier loop je direct het gebied in en kun je de gemarkeerde wandelroutes volgen. Je kunt het gebied ook betreden via de ingangen van de aangrenzende terreinen, zoals Duin- en Kruidberg (Santpoort) en Heerenduinen (IJmuiden).
Navigatie: Duin- en Kruidbergerweg 1, 1985 HG Driehuis
Toegang
Midden-Herenduin
Midden-Heerenduinen is eigendom van Natuurmonumenten en onderdeel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Het gebied is vrij toegankelijk voor bezoekers, je hebt geen toegangskaart nodig. Alleen voor het parkeren bij de ingang is er sprake van een vergoeding voor niet-leden. Het is niet toegestaan om van de paden af te gaan (speelterreinen uitgezonderd) of om honden en andere (huis)dieren mee te nemen.
Andere bezienswaardigheden in regio IJmuiden
Heerenduinen
Onder het bladerdak van oude, reusachtige eiken zingen vogels het hoogste lied, terwijl damherten en reeën stilletjes rondsluipen.
Kennemermeer
Al jarenlang worden er records gebroken en nieuwe soorten ontdekt. In deze duinvallei zie je zeldzame planten in duizelingwekkende aantallen.
Kennemerstrand
Op het Kennemerstrand bij IJmuiden is het zand altijd in beweging. Wind en water maken een indrukwekkend landschap, dat je nog zelden ziet.
Kunstenaarsduintjes & Duinen van Velsen
Het best bewaarde geheim van IJmuiden. Wie van avontuur houdt, volgt de smalle zandpaadjes in dit kleine duingebied bij de haven.
Zuidervlak & Duinmeer
Het open landschap vlakbij zee lijkt op de vlaktes van Afrika. Grote grazers en wolken met vogels maken het plaatje compleet.
