Kustvogels spotten vanaf lange arm in zee
Bij IJmuiden ligt één van de beste en bekendste vogelkijkpunten van ons land. De vele bezoekers met telescopen, statieven en fotocamera’s verklappen het al een beetje; hier is iets bijzonders te zien. Tijdens een wandeling naar het uiteinde van de 3 km lange Zuidpier kun je genieten van een hele verzameling aan kustvogels. Vanaf het imposante bouwwerk zijn de doorgaans moeilijk bereikbare vogels verrassend goed van dichtbij te bekijken. Je komt hier ogen te kort. Er lopen vogels over het strand, dobberen op de golven of scharrelen tussen de grote basaltblokken langs de pier. Zelfs bruinvissen en zeehonden laten zich regelmatig zien. Vanaf de grote parkeerplaats bij de Kennemerboulevard is het 10 minuten lopen en kan het avontuur beginnen.
Meeuwen op het strand
Op het eerste deel van de pier passeer je links het strand. Langs de vloedlijn staan groepjes steltlopers, sterns en meeuwen. Ze zoeken tussen de aangespoelde schelpen naar een snel maaltje of gebruiken elkaars gezelschap om te rusten. Het vergt een geoefend oog om de verschillende soorten van elkaar te onderscheiden, vooral de meeuwen lijken erg op elkaar. Zilvermeeuw en grote mantelmeeuw zijn bekende gasten, die overal langs de Nederlandse kust opduiken. Daartussen kun je soortgenoten ontdekken als geelpootmeeuw, stormmeeuw, drieteenmeeuw en dwergmeeuw. Andere zeldzaamheden zijn grote en kleine burgermeester én de grote jager; een forse bruine zeevogel die met brute kracht andere vogels kan aanvallen en doden.
Drieteenstrandlopers zijn het hele jaar te zien. Vaak in groepjes, rustend op de pier of langs de vloedlijn op het strand.
Rotslopers
Aan weerszijden van de pier liggen grote basaltblokken. Tijdens eb vallen ze droog en wordt het zeeleven op deze kunstmatige rotskust blootgelegd. Dit is het sein voor de steenlopers, bonte strandlopers, scholeksters en paarse strandlopers om hun maaltijd bij elkaar te scharrelen. Op het menu staan o.a. alikruiken, mosselen en larven van dansmuggen. Alle spleten en gaten tussen de met algen en wieren (o.a. darmwier en purperwier) bedekte blokken worden zorgvuldig geïnspecteerd. In de winter krijgen de vaste bewoners gezelschap van kanoet en oeverpieper, die vanuit het hoge noorden hier naartoe zijn gevlogen. Terwijl de vogels druk aan het foerageren zijn, laten ze zich goed bekijken. Ook zijn er soms groepjes rustende drieteenstrandlopers te zien. Menig fotograaf heeft hier mooie plaatjes kunnen maken vanuit verdekte posities tussen de blokken.
Vogels op zee
Naarmate de wandeling verder de zee opgaat, zijn er steeds meer vogels op het water te zien. Vooral in de winter, als ze van heide en verre naar IJmuiden komen om te overwinteren. Ze bezoeken de pier om op vis te jagen of tijdens stormen te schuilen in het relatief rustige water. Het duurt niet lang voordat de eerste vogels in de kijker verschijnen. Fuut, roodkeelduiker en middelste zaagbek zijn redelijk algemeen. Met daartussen mooie eenden als eidereend, grote zee-eend, zwarte zee-eend, topper, brilduiker, pijlstaart en ijseend. En uiteraard veel aalscholvers. Hier is het goed opletten op de kuifaalscholver, een iets kleinere vogel met een dunnere snavel en steiler voorhoofd. Aan het einde van de wandeling, op de kop van de pier, maak je als toetje óók nog kans op prachtige zeevogels als alk, zeekoet en jan-van-gent.
Bruinvissen en zeehonden
Naast de vele vogels staat de Zuidpier bekend als een goede plek om zeehonden en bruinvissen te spotten. Zowel de gewone als grijze zeehond (herkenbaar aan de langere snuit) liggen regelmatig te rusten op het strand of de blokken langs het water. Ook zijn in het water zien; als ze een visje verschalken of nieuwsgierig rondkijken. Voor bruinvissen moet je op het einde van de pier zijn, verder op zee. Met een lengte van zo’n 1,5 meter is de bruinvis is de kleinste walvis van de Noordzee en de enige die het hele jaar is te zien. De meeste kans maak je in de wintermaanden (december-april) als ze langs de kust trekken, soms in kleine groepjes. Het is een kwestie van goed opletten, want ze komen maar kort aan de oppervlakte voordat ze weer onderduiken. Tussen de golven is de rug met de kleine, driehoekige vin zo gemist.
Sneeuwgorzen tussen duintjes
Vergeet op de terugweg niet de duinen aan de zuidkant te bezoeken. Het is een fraai stukje strand, waar het natuurlijke proces van duinvorming volop gaande is. Tussen de door wind en zand opgestuwde jonge duintjes liggen lage vlaktes, die tijdens stormen worden overspoeld met zeewater. Hier heb je ‘s winters een goede kans om sneeuwgorzen te spotten. Het is even zoeken, want met hun lichtbruine verenkleed vallen de kleine vogels nauwelijks op tussen het duinzand. Let vooral op plekken met aangespoeld vloedmerk, hier zoeken groepjes sneeuwgorzen vaak naar zaden van planten. Je herkent ze aan hun witte kop met oranjebruine wangen en kruin. De meeste vogels zijn afkomstig uit IJsland en Groenland. Omdat ze in hun broedgebieden weinig mensen zien, zijn de vogels niet erg schrikkerig en goed benaderbaar. Dat maakt ze een geliefd onderwerp bij fotografen.
Een actueel overzicht van vogels en andere dieren die zijn waargenomen bij de Zuidpier. Vergeet niet om tijdens je bezoek ook zelf waarnemingen toe te voegen met de handige Obsidentify-app.
Het eeste strandpaviljoen op de terugweg van de Zuidpier. Bij dit bolwerk van surfers kun je in een hip sfeertje nagenieten met een drankje. Op de kaart veel lekkere, kleine gerechten en gezonde snacks.
Het grote hotel met 146 kamers ligt bovenop de Kennemerboulevard en biedt een mooi uitzicht over de jachthaven en het Kennemermeer. Mét restaurant, sauna en fitnessruimte.
Tussen de parkeerplaats en het Kennemermeer ligt een kleinschalige, creatieve plek waar je kunt overnachten in Tiny houses. Met veel kunst en aandacht voor duurzaamheid.
Leestip
Vogels van de pier
Een overzichtelijk naslagwerk (168 pagina’s) van de vogels die op de Zuidpier zijn waargenomen, inclusief het nabijgelegen Kennemermeer. Het boek besteed uitgebreid aandacht aan de ‘vaste gasten’ én vermeld de zeldzame soorten, die slechts een enkele keer zijn gespot. Met mooie foto’s en praktische tips voor vogelaars en fotografen.
Route
Zuidpier
Het begin van de Zuidpier ligt op 10 minuten lopen vanaf het grote parkeerterrein naast de Kennemerboulevard. Alternatief is het verderop gelegen IJmuiderslag, waar je buiten het zomerseizoen gratis parkeert. Vanaf hier kun je onderweg een combinatie maken met het Kennemermeer of de Kunstenaarsduintjes.
Navigatieadres: Kennemerboulevard 428, 1976 EK IJmuiden
Toegang
Zuidpier
Betreding van de pier is altijd op eigen risico. Bij windkracht 6 of meer uit het westen, zuidwesten of noordwesten wordt de pier afgesloten door de IJmuider Reddingsbrigade en de rode vlag aan het begin van de pier gehesen. De sluiting geldt voor minimaal 24 uur. De volgende ochtend wordt om 10.00 uur besloten of de pier weer voor publiek geopend kan worden.
Andere bezienswaardigheden in regio IJmuiden
Heerenduinen
Onder het bladerdak van oude, reusachtige eiken zingen vogels het hoogste lied, terwijl damherten en reeën stilletjes rondsluipen.
Kennemermeer
Al jarenlang worden er records gebroken en nieuwe soorten ontdekt. In deze duinvallei zie je zeldzame planten in duizelingwekkende aantallen.
Kennemerstrand
Op het Kennemerstrand bij IJmuiden is het zand altijd in beweging. Wind en water maken een indrukwekkend landschap, dat je nog zelden ziet.
Kunstenaarsduintjes & Duinen van Velsen
Het best bewaarde geheim van IJmuiden. Wie van avontuur houdt, volgt de smalle zandpaadjes in dit kleine duingebied bij de haven.
Midden-Herenduin
In de vroege uurtjes komt het bos bij Driehuis tot leven. De dieren maken zich klaar voor een nieuwe dag. Dat wordt genieten!
Zuidervlak & Duinmeer
Het open landschap vlakbij zee lijkt op de vlaktes van Afrika. Grote grazers en wolken met vogels maken het plaatje compleet.